Leczenie stożka rogówki - kompleksowa diagnostyka i skuteczne leczenie
Stożek rogówki to choroba, która dotyczy przede wszystkim ludzi młodych, a jej pierwsze objawy często są mylone ze „zwykłą” wadą wzroku (głównie z astygmatyzmem). Nieleczony, postępujący stożek rogówki może prowadzić do znacznego pogorszenia widzenia, a w skrajnych przypadkach nawet do konieczności przeszczepu rogówki, utraty samodzielności i znacznego pogorszenia jakości życia. Wczesne rozpoznanie i odpowiednio dobrane leczenie stożka rogówki pozwalają w większości przypadków zatrzymać rozwój choroby i zachować dobrą jakość widzenia.
W naszej klinice oferujemy kompleksową diagnostykę stożka rogówki oraz nowoczesne formy leczenia, w tym zabieg sieciowania rogówki (CXL - cross-linking), pierścienie śródrogówkowe (ICRS), zabiegi łączone laserowej korekcji + CXL, ICRS+CXL, CXL + soczewki fakijne, CXL + wymiana soczewki, twarde soczewki kontaktowe oraz indywidualnie dobraną korekcję okularową.
Czym jest stożek rogówki?
Stożek rogówki (keratoconus) to przewlekła, postępująca choroba narządu wzroku, w której dochodzi do ścińczenia i uwypuklenia rogówki - przezroczystej, przedniej „szybki” oka. W prawidłowych warunkach rogówka ma wypukły kulisty kształt. W stożku rogówki staje się ona nieregularna i przybiera kształt stożka.
W wyniku zniekształcenia przedniej i tylnej powierzchni rogówki powstaje nieregularny astygmatyzm i często również krótkowzroczność. Obraz na siatkówce jest rozmazany i zniekształcony, nawet najlepiej dobrane okulary mogą nie zapewniać pełnej ostrości wzroku.
Pierwsze objawy stożka rogówki zwykle pojawiają się w wieku nastoletnim lub u młodych dorosłych, a choroba może postępować przez kilkanaście-kilkadziesiąt lat, przechodząc kolejne etapy - od łagodnego do zaawansowanego stożka rogówki.
Jakie są przyczyny stożka rogówki?
Uważa się, że jest to choroba wieloczynnikowa, w której rolę odgrywają:
- Predyspozycje genetyczne - częściej występuje u osób, u których stożek rogówki rozpoznano u kogoś z rodziny.
- Choroby alergiczne i przewlekłe pocieranie oczu - np. przy atopowym zapaleniu spojówek czy alergicznym nieżycie nosa. Mechaniczne drażnienie może osłabiać tkanki rogówki u osób predysponowanych do powstawania stożka
- Zaburzenia struktury kolagenu w istocie właściwej rogówki - powodują zmniejszenie jej wytrzymałości i stopniowe uwypuklenie.
- Choroby ogólnoustrojowe tkanki łącznej, choroby tarczycy czy zaburzenia hormonalne - u części pacjentów współistnieją z tą chorobą oczu.
U wielu pacjentów nie udaje się wskazać jednej konkretnej przyczyny - mówimy wówczas o idiopatycznym stożku rogówki. Niezależnie od przyczyny kluczowe jest wczesne wykrycie zmian w budowie rogówki i rozpoczęcie terapii.
Objawy stożka rogówki
Objawy stożka rogówki mogą być bardzo różne i zależą od zaawansowania choroby. Do najczęściej zgłaszanych należą:
- Postępujące pogorszenie ostrości wzroku w jednym lub obu oczach.
- Zwiększająca się wada wzroku - częsta konieczność wymiany okularów, szczególnie przy narastającym astygmatyzmie.
- Rozmyty, zniekształcony obraz, „cienie” wokół liter, podwójne widzenie jednym okiem, zwielokrotniony obraz
- Silne odblaski i rozszczepianie światła, szczególnie podczas jazdy samochodem nocą.
- Nadmierna wrażliwość na światło (światłowstręt).
- Problemy z tolerancją miękkich soczewek kontaktowych - pacjent ze stożkiem rogówki często coraz gorzej je znosi.
We wczesnym stadium stożka objawy bywają subtelne i sprowadzają się głównie do „nietypowej” wady wzroku. Dlatego tak ważne są regularne badania okulistyczne i dokładna diagnostyka rogówki, szczególnie u młodych osób z szybko narastającym astygmatyzmem.
Jak przebiega diagnostyka stożka rogówki w naszej klinice NuVista?
W NuVista prowadzimy kompleksową diagnostykę stożka rogówki, która pozwala rozpoznać chorobę nawet w bardzo wczesnym etapie. Badania są całkowicie bezbolesne i najczęściej nie wymagają szczególnego przygotowania.
Pierwszym etapem jest szczegółowy wywiad z pacjentem: pytamy o objawy, przebyte choroby oczu, występowanie stożka rogówki w rodzinie, choroby alergiczne czy nawyk pocierania oczu. Następnie wykonujemy:
- badanie ostrości wzroku z korekcją okularową,
- pomiar wady refrakcji (autorefraktometria i dobór korekcji),
- badanie w lampie szczelinowej - lekarz ocenia przejrzystość i kształt części przednich oka, w tym rogówki.
Już na tym etapie często można zauważyć cechy sugerujące stożek rogówki, ale do postawienia diagnozy niezbędne są badania obrazowe.
Kluczowym badaniem w diagnostyce stożka jest topografia rogówki - komputerowa analiza krzywizny jej powierzchni. Urządzenie tworzy kolorową „mapę wysokości” rogówki, na której widoczne jest charakterystyczne wypuklenie (stożek).
Topografia pozwala wykryć nawet bardzo wczesne, nieregularne zniekształcenia kształtu rogówki, zanim jeszcze pojawią się wyraźne objawy kliniczne.
W naszej klinice wykorzystuje się również tomografię rogówki - zaawansowane badanie umożliwiające jednoczesną ocenę:
- przedniej i tylnej powierzchni rogówki,
- mapy nabłonka rogówki,
- mapy grubości rogówki w każdym jej punkcie (pachymetryczny pomiar grubości),
- wskaźników ryzyka ektazji, czyli miejsc, w których rogówka jest szczególnie osłabiona.
Zmniejszenie grubości rogówki i uwypuklenie jej dolno-skroniowej części to typowe cechy stożka rogówki, dzięki którym można ocenić stadium choroby i zaplanować leczenie.
W zależności od potrzeb wykonujemy również:
- OCT przedniego odcinka oka,
- aberrometrię (analiza zniekształceń fali świetlnej przechodzącej przez oko),
- ocenę biomechaniki rogówki.
Na podstawie całego pakietu badań lekarz może zaproponować optymalny sposób terapii - od samej korekcji okularowej lub soczewek, przez leczenie zabiegowe, aż po kwalifikację do przeszczepu rogówki w bardzo zaawansowanych przypadkach
Leczenie stożka rogówki - stabilizacja rogówki oka i korekcja widzenia
Leczenie stożka rogówki ma dwa główne cele:
2. Zatrzymanie lub spowolnienie postępu choroby,
3. Zapewnienie jak najlepszej jakości widzenia na co dzień.
W zależności od etapu choroby i oceny ryzyka progresji choroby stosujemy:
- Okulary/miekkie soczewki kontaktowe - gdy nieregularność rogówki jest niewielka, a stożek stabilny i z małym ryzykiem progresji
- Specjalistyczne soczewki kontaktowe:
- twarde (RGP) lub półtwarde,
- hybrydowe,
- soczewki twarde oparte na twardówce (soczewki skleralne) - szczególnie pomocne przy bardziej zaawansowanym stożku. Dzięki nim można „wygładzić” nieregularną powierzchnię rogówki i uzyskać wyraźniejszy obraz.
Podstawową i najważniejszą metodą leczenia u osób z młodych i z dużym ryzykiem progresji stożka jest zabieg sieciowania rogówki (CXL - cross-linking), a w zaawansowanych stadiach również zabiegi z użyciem pierścieni śródrogówkowych lub przeszczepu rogówki.
Rodzaj terapii dobierany jest indywidualnie. U wielu pacjentów łączymy kilka metod - np. zabieg CXL w celu stabilizacji tkanki rogówki i dopasowanie twardych soczewek kontaktowych dla poprawy ostrości wzroku.
Sieciowanie rogówki (CXL) - leczenie zatrzymujące postęp stożek rogówki
Sieciowanie rogówki (corneal cross-linking, CXL) to obecnie jedna z najważniejszych metod leczenia postępującego stożka rogówki. Celem zabiegu jest wzmocnienie struktury kolagenu w rogówce, tak aby zatrzymać jej dalsze zmniejszanie grubości i uwypuklanie.
Zabieg przebiega w kilku etapach:
- Znieczulenie oka kroplami.
- Przy standardowej technice („epi-off”) delikatne usunięcie nabłonka rogówki.
- Nasączanie rogówki roztworem ryboflawiny (witaminy B2).
- Naświetlanie specjalnym światłem UV-A przez kilkanaście minut - powoduje to powstawanie nowych „mostków” kolagenowych, które usztywniają tkankę rogówki.
- Założenie opatrunkowej soczewki kontaktowej i rozpoczęcie leczenia kroplami.
Pierwsze dni po zabiegu mogą wiązać się z bólem, łzawieniem i światłowstrętem, które stopniowo ustępują. W ponad 90% przypadków stożek rogówki przestaje postępować, obserwuje się poprawę kształtu rogówki, a niekiedy ostrości widzenia. Efekt zabiegu utrzymuje się do 10 lat. Zabieg można powtarzać.
Czy to dla Ciebie?
Wskazania do zabiegu
Do zabiegu CXL kwalifikujemy przede wszystkim pacjentów, u których występuje:
Postępujący stożek rogówki - udokumentowany wzrost krzywizny rogówki, zwiększenie nieregularnego astygmatyzmu lub pogorszenie ostrości wzroku
Nieprawidłowa topografia i tomografia rogówki sugerująca ryzyko proresji
Stożek rogówki w młodym wieku, gdy choroba ma większą tendencję do szybkiego postępu,
Brak przeciwwskazań ogólnych i miejscowych
Im wcześniej wykryjemy objawy postępu, tym większa szansa na zatrzymanie choroby bez konieczności wykonywania przeszczepu rogówki w przyszłości.
Przeciwwskazania
Nie każdy pacjent ze stożkiem rogówki może zostać zakwalifikowany do zabiegu CXL. Do najważniejszych przeciwwskazań należą m.in.:
Zbyt cienka rogówka - po nasączeniu ryboflawiną grubość nie może być mniejsza niż ustalone wartości bezpieczeństwa
Zaawansowane blizny i zmętnienia rogówki
Aktywne stany zapalne lub infekcje oka
Niektóre choroby ogólne, ciąża i okres karmienia piersią
Alergia na składniki stosowanych kropli lub przebyte ciężkie zapalenie rogówki (np. opryszczkowe)
O kwalifikacji zawsze decyduje lekarz okulista na podstawie pełnego badania i wyników tomografii rogówki.
Kwalifikacja do zabiegu
Proces kwalifikacji w naszej klinice NuVista obejmuje:
- szczegółową konsultację okulistyczną z analizą dotychczasowego leczenia i przebiegu choroby
- pakiet badań przedzabiegowych, w tym topografię i tomografię rogówki, pachymetrię oraz ocenę ogólnego stanu zdrowia
- omówienie z pacjentem możliwości leczenia, spodziewanych korzyści, ewentualnych działań niepożądanych i zaleceń po zabiegu
- ustalenie terminu zabiegu oraz wydanie pisemnych instrukcji dotyczących przygotowania (np. odstawienia soczewek kontaktowych na określony czas).
Po zabiegu pacjent pozostaje pod kontrolą lekarza - odbywa wizyty kontrolne, podczas których oceniamy proces gojenia rogówki oraz stabilizację stożka.
FAQ
Sam zabieg wykonywany jest w znieczuleniu kroplowym i jest praktycznie bezbolesny. Dyskomfort (pieczenie, ból, łzawienie) może pojawić się w pierwszych dniach po zabiegu, gdy goi się nabłonek rogówki.
Badania i doświadczenie kliniczne pokazują, że efekt wzmocnienia rogówki jest długotrwały. U większości pacjentów stożek rogówki przestaje postępować na wiele lat, a często na stałe. Konieczne są jednak regularne kontrole.
Tak. Celem zabiegu jest przede wszystkim zatrzymanie postępu choroby. Zabieg cross-linking nie poprawia widzenia (chociaż poprawę obserwuje się w niektórych przypadkach). Konieczne jest stosowanie okularów lub twardych soczewek kontaktowych, ale stabilizacja umożliwia lepsze dopasowanie korekcji.
Nie. Dzięki wczesnemu wykryciu choroby i zastosowaniu nowoczesnych metod, takich jak sieciowanie rogówki (cross-linking), tylko niewielki odsetek pacjentów ze stożkiem rogówki wymaga przeszczepu rogówki.
Pierwsze dni po zabiegu mogą wiązać się z pogorszeniem widzenia i dyskomfortem. Zwykle do pracy biurowej można wrócić po kilku dniach, natomiast prowadzenie samochodu powinno być wznowione dopiero wtedy, gdy lekarz potwierdzi bezpieczny poziom ostrości wzroku.
Decyzję o jednoczesnym lub etapowym leczeniu obu oczu podejmuje lekarz. Najczęściej zabieg wykonuje się kolejno, aby pacjent zachował dobre widzenie przynajmniej w jednym oku podczas gojenia.
Jaki jest Twój następny widok?
Wybierz dogodny termin i spotkaj się z naszym specjalistą – bez wychodzenia z domu